KE: Maqedonia e Veriut shënon progres drejt ekonomisë funksionale tregtare, rreziku më i madh është kriza me kovidin

Maqedonia e Veriut ka bërë disa progrese dhe është në një nivel të mirë të përgatitjes për zhvillimin e një ekonomie tregu funksionale. Rritja ekonomike u përshpejtua në vitin 2019 me një rritje në investime, por që nga prilli i vitit 2020, kriza me KOVID-19 ka lënë gjurmë në ekonominë dhe financat publike, theksohet në raportin vjetor të progresit të KE-së.

Marketing

“Autoritetet kanë ndërmarrë një sërë masash për të mbështetur kompanitë dhe familjet, për të zbutur ndikimin ekonomik dhe social të krizës. Transparenca fiskale është përmirësuar në mënyrë plotësuese. Megjithatë, reformat e rëndësishme fiskale në taksimin e të ardhurave dhe sistemin e pensioneve, të vendosura në fillim të vitit 2019, shënuan ngecje. Transparenca fiskale u përmirësua në mënyrë plotësuese, por reformat e taksave dhe pensioneve të filluara në vitin 2019 u ndërprenë. Për më tepër, zbatimi i shpenzimeve kapitale publike ka mbetur i ulët dhe stabilizimi i borxhit publik nuk është siguruar ende. Para krizës, nivelet e papunësisë vazhduan të bien dhe punësimi informal ka rënë. Sidoqoftë, tendenca pozitive me siguri do të ndryshojë për shkak të krizës KOVID-19. Pjesa e lartë e ekonomisë informale mbetet problem për biznesin, thuhet në pjesën e raportit për përmbushjen e kritereve ekonomike.

Për më tepër, KE thekson edhe se zbatimi i investimeve publike kapitale ka mbetur në një nivel dukshëm të ulët dhe stabilizimi i borxhit publik nuk është siguruar ende. Para krizës me KOVID-19, nivelet e papunësisë u ulën në mënyrë plotësuese, njëjtë edhe midis të rinjve dhe punësimi informal ra pak. Sidoqoftë, ndikimi i krizës KOVID-19 me siguri do t’i përmbysë ato trende pozitive. Shkalla e pjesëmarrjes së grave mbetet e ulët, megjithëse pjesëmarrja e tyre në tregun e punës është rritur.

Sektori financiar mbeti solid, ndërsa huadhënia për sektorin privat u forcua. Rrethimi afarist vazhdon të pengohet nga pjesa e lartë e ekonomisë informale. Maqedonia e Veriut ka bërë disa përparime dhe është mesatarisht e përgatitur për t’u përballë me presionet konkurruese dhe forcat e tregut brenda BE-së. Integrimi në BE në drejtim të tregtisë dhe investimeve është përmirësuar në mënyrë plotësuese. Eksportet dhe prodhimi industrial u zgjeruan me produkte me vlerë më të lartë. Megjithatë, mungesa e aftësive, duke reflektuar mangësitë në sistemin arsimor dhe fluksin e punëtorëve të kualifikuar, si dhe hendeku në investimet në infrastrukturë dëmtojnë produktivitetin e punës dhe konkurrencën e ekonomisë. Adresimi në kohë i këtyre nevojave strukturore do të nxisë rimëkëmbjen më të shpejtë ekonomike dhe rritjen e punësimit pas krizës KOVID-19″, konsideron KE-ja.

Me qëllim të përmirësimit të funksionimit të ekonomisë së tregut, KE-ja rekomandon sigurimin e hapësirës fiskale për të mbështetur rimëkëmbjen nga kriza e mesme duke përmirësuar mbledhjen e të ardhurave, duke zbatuar projekte të infrastrukturës publike që stimulojnë rritjen dhe duke përmirësuar menaxhimin e investimeve publike. Rekomandohet edhe përforcim i menaxhimit fiskal, transparencë dhe qëndrueshmëri duke vendosur rregulla fiskale, kornizë të përshtatshme buxhetore afatmesme dhe këshill fiskal, vazhdim me zbatimin e Strategjisë dhe Planit aksional për vitin 2018 për formalizimin e ekonomisë informale dhe për përmirësimin e efektivitetit dhe transparencës së ndihmës shtetërore.

Për sa i përket aftësisë për t’i ndërmarrë përsipër angazhimet e anëtarësimit në BE, vendi vazhdon të jetë mesatarisht i përgatitur në shumicën e fushave, përfshirë fushat e konkurrencës, furnizimeve publike, statistikave, kontrollit financiar, transportit dhe energjisë. Vendi tregon një nivel të mirë të përgatitjes në fusha të tilla si legjislacioni në ndërmarrje, union doganor, rrjetet trans-evropiane si dhe në shkencë dhe kërkim. Vendi është në një fazë të hershme të përgatitjes në fusha si lëvizja e lirë e punëtorëve, si dhe dispozitat financiare dhe buxhetore.

Në periudhën e ardhshme, nevojitet fokus më i madh si në kapacitetin administrativ ashtu edhe në zbatimin efektiv. Vendi vazhdoi të përmirësojë shtrirjen e tij me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të BE, thuhet në raportin e progresit të KE-së për Maqedoninë e Veriut.

Marketing