2024 është viti i zgjedhjeve, pasi zgjedhjet do të mbahen në 76 vende. Mes vendeve normale demokratike në të cilat zgjedhjet kanë kuptim dhe dobi, në disa vende të tjera ato bëhen si pretekst, sepse ne e dimë rezultatin para se të mbahen zyrtarisht.
Ky është ndoshta viti më intensiv zgjedhor në historinë botërore.
Në Bashkimin Europian prej 450 milionë banorësh do të mbahen zgjedhjet europiane. Zgjedhjet do të mbahen gjithashtu në Indi, vendin me 1.4 miliardë banorë, zgjedhjet presidenciale në SHBA 342 milionë, në Indonezi 280 milionë, në Pakistan 245 milionë, në Brazil në vendin prej 218 milionë banorësh, në Rusi , Meksikë dhe Bangladesh.
Rreth 40% e banorëve të botës do të shkojnë për të votuar.
Sado paradoksale të tingëllojë, shumë nga këto zgjedhje nuk janë një “festë e demokracisë”, por më tepër një burim shqetësimi, sepse ato mund të çojnë në minimin e demokracisë, raporton abcnews.al.
Në mënyrë paradoksale, në disa vende zgjedhjet janë një rrezik për demokracinë dhe shtetin e së drejtës. Janë rrezik gjeopolitik! Sot, po bëhet e qartë se ekonomia globale nuk është në rrezik nga rritja e inflacionit, përplasja e tregjeve apo rreziqe të tjera “financiare”.
Kërcënimi i madh është rreziku politik. Ka shqetësime të paprecedentë, si mundësia që zgjedhjet presidenciale të prekin demokracinë në SHBA, një fenomen i paimagjinueshëm disa vite më parë.
Megjithatë, edhe vende të tjera të mëdha janë zhvendosur në zonën e rrezikut në rritje. Pavarësisht nëse një biznes blen apo shet në Kinë, nuk mund të mos kërkojë të kufizojë varësinë e tij, të kërkojë diversifikim dhe tregje të tjera, raporton abcnews.al.
Është një treg i madh që po përballet gjithashtu me probleme të paprecedentë, si papunësia e të rinjve, ritmet e rënies së rritjes dhe plakja e popullsisë.
Por edhe India demokratike është në fakt në rrezik. Në disa qytete dhe rajone rritja është mbresëlënëse, por me një popullsi me 800 milionë që jeton në varfëri dhe mjerim.
Kjo situatë bëhet edhe më e ndërlikuar sepse përkon me dy zhvillime serioze. E para është kriza klimatike, e cila krijon sfida të reja. Adresimi i ndikimeve të tyre është i vështirë dhe i kushtueshëm, si dhe eliminimi i emetimeve të gazit, raporton abcnews.al.
Kompleksiteti po shtohet gjithashtu edhe nga teknologjia dhe veçanërisht inteligjenca artificiale.
Është fusha e re e konkurrencës për vendet. Shumë shtete po përpiqen të mbrojnë teknologjinë ose të fitojnë epërsi duke financuar krijimin e aplikacioneve “kombëtare”.
Në këtë garë globale nuk janë aktive vetëm SHBA dhe Kina. Vende si Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe po investojnë shuma të mëdha për të tërhequr shkencëtarë, ndërsa Franca, Gjermania, India dhe Britania e Madhe janë shumë aktive.
Sidomos në sektorë të rregulluar si mbrojtja, shëndetësia dhe bankat, shumë shtete nuk duan të mbështeten në aplikacione “të huaja”. Për më tepër, aplikacionet e këtij lloji zakonisht kërkojnë përdorimin e të dhënave masive që vendet i konsiderojnë pronësi dhe informacione të ndjeshme.
Nga ana tjetër, nuk është e arsyeshme të pritet që të gjitha këto sisteme paralele të jenë efikase. Është mjaft e sigurt që disa nga fondet e shpenzuara nga shtetet do të rezultojnë zgjedhje e gabuar, por qeveritë do të kenë bërë “detyrën patriotike”.
A është demokracia në rrezik ndërkombëtar? Do të shpëtohet nëse çdo vend ka epërsi mbi partinë, nëse mbizotëron disponimi për kompromis.
/abcnews.al
