Me punime akademike shkencore komuna e Dibrës në bashkëpunim me komunitetin dibran të Tiranës shënuan 111 vjetorin “Kongresit të Dibrës”. Kjo ngjarje e rëndësishme për popullin shqiptar u nderua me praninë e shumë perosnaliteteve dhe figurave shqiptare.
Presidenti i Shqipërisë Ilir Meta me këtë rast tha se prania e tij në Dibër në këtë aktivitet jubilar, paraqet nder dhe kënaqi të madhe kombëtare.
“Jam tepër I lumtur që ndodhem sot midis jush dhe në vendin e KaStriotëve, atje ku jo vetëm lindi po edhe ku zhvilloi shumicën e betejave të tij. Kongresi i Dibrës I vitit 1909 përfaqëson një pikë kthese dhe moment vendmitar të historisë sonë kombëtare. Edhe pse mendimet dhe idetë ishin të ndryshme në ëktë kongres, aptriotët shqiptar që në fillim u treguan tepër aktiv për t’iu paraprirë të gjithë të papriutrave. Platforma e ëprgjithshme që I bashkoi delegatë në ëktë kongres, ishte bashkimi I forcave dhe qasja e pikave të programit të Kongresit të Dibrëeës, si platforëm tipike kombetare”, u shpreh presidenti i Shqipërisë Ilir Meta.
Dibra ishte vendi që bashkonte veprimtarët forcat dhe idealet kombëtare, tha në fjalimin e tij kryetari I BDI-së Ali Ahmeti.
“Dibra ishte vendi trekëndësh që illidhte hapsirat dhe ishte streh ëpr të gjithë veprimtarët por edhe që I bashkonte forcat për të rrit rrezistencën. Jorastëissht zgjuarsia dibrane ia ndryshoi edhe kahjen këtij kontresi mjaft të sofistikuar nga gjon turqit por ama përballë zgjuarsinë dibrane dështuan ata që mendoni vetmë për kamoflazhë që të bënin gjoja një vepritare. Ishte Vebi Dibra që ia ndryshoi tërëssiht kahjen këtij kongresi.Në ëktë kohë të vështira unë dua ti përgëzoj shoqatën dibrane që ne na ka mbledh në përkujtim të ëktij 11 vjetori në nëj ngjarje të madhe, jo vetëm për Dibrën por për të gjithë shqiptarët”, theksoi kryetari i BDI-së Ali Ahmeti.
Nga Kongresi I Dibrës ndjehen pasurië kombëtare edhe sot, tha nikoqiri I këtij evenimenti, Hekuran Duka.
“111 vjetori I Kongresit të Dibrës është një rrugëtim që sot I dha vendit tonë ekzistencën e një administrate me nëpunës shqiptar, por edhe përdorimin e gjuhës shqipe si një gjuhë kombëtare”, u shpreh kryetari i Dibrës, Hekuran Duka.
Kongresi I Dibrës ishte një ngjarje e rëndësishme që I parapriu krijimit të shtetit shqiptar, tha historian Hasna Bello.
“Po pse u zgjidh Dibra nga xhon tuqit për tu mbajtur këtë tubim? Kjo për disa arsye ndër të cilat më kryesore ishin: Roli që personalitetet e kësaj krahine kishin luajtur për emancipimin politik e kulturor të perandorisë osmane dhe vet revolucioni xhon turk dhe se Dibra në ëktë periudhë nuk ishte një zonë e prapambetur e shtetit osman, por një epiqendër e lëvizjes-kombëtare shqiptare, vatër e kulturës dhe tregtisë së tregut unik shqitar që ekzisotnte në atë periudhë”, theksoi historiani Hasan Bello.
111 vjetori i Kongresit të Dibrës u plotësua edhe me disa aktivitete kulturore dhe akademike me pjesëmaarje të artistëve të bjohur shqiptar.
