Për herë të parë në Republikën e Maqedonisë së Veriut, me ndihmën e Zvicrës, është hartuar dhe prezantuar Regjistri Kombëtar i Ujërave nëntokësore, me të cilin të dhënat për këtë burim të rëndësishëm strategjik natyror, të mbledhura dhe të sistemuara në mënyrë tematike nga institucione të ndryshme, janë të disponueshme në një platformë qendrore.
“Vendi ynë ka një përqindje të lartë të përdorimit të ujërave nëntokësore, por deri më tani potenciali i tyre nuk është hulumtuar mjaftueshëm, as është shfrytëzuar sa duhet dhe më e rëndësishmja është mbrojtur mjaftueshëm. Projekti është i pari i këtij lloji në Republikën e Maqedonisë së Veriut është veçanërisht i rëndësishëm për menaxhimin e qëndrueshëm, identifikimin, përdorimin, mbrojtjen dhe monitorimin e ujërave nëntokësore në nivel kombëtar. Prej këtu është baza për vendosjen në funksion dhe krijimin e politikave efektive dhe efikase”, theksoi ministrja Shukova në fjalimin e saj hyrës të prezantimit të Regjistrit. Ajo theksoi se me digjitalizimin, jo vetëm të të dhënave, por edhe të procedurave dhe raportimit, lehtësohet qasja në to, realizimi i proceseve të menaxhimit të ujërave nëntokësore dhe shkurtimi i procedurave për dhënien e akteve administrative për përdorimin dhe shkarkimin e ujërave.
Ambasadorja e Zvicrës, shkelqësia e saj, Veronique Ullmann u drejtua në këtë ngjarje dhe tha: “Nuk ka jetë pa ujë. Edhe pse është shumë e qartë, shumë shpesh, vlera e ujit neglizhohet dhe ndërgjegjësimi për urgjencën për të vendosur në funksion një sistem efektiv për mbrojtjen dhe menaxhimin e ujërave në mënyrë të qëndrueshme, është i ulët. Sfida është edhe më e madhe kur bëhet fjalë për ujërat nëntokësore, sepse ato janë të padukshme për ne. Një komponent kyç i menaxhimit të qëndrueshëm të ujërave nëntokësore është vendosja në funksion, mirëmbajtja dhe përdorimi i Sistemit të Menaxhimit të të Dhënave të Ujërave nëntokësore, i quajtur gjithashtu Regjistri/ Kadastra Kombëtare e Ujërave Nëntokësore e mbështetur nga Qeveria e Zvicrës”.
Regjistri Kombëtar i Ujërave Nëntokësore të Republikës së Maqedonisë së Veriut përpunon 13 procese dhe 65 njësi tematike. Sistemi kombëtar i të dhënave dhe menaxhimi i tij përfshin mbledhjen e të dhënave, digjitalizimin dhe konvertimin e tyre. Ky sistem ndjek kërkesat e legjislacionit kombëtar dhe evropian dhe zbaton dy direktiva evropiane – Direktivën Kuadër për Ujërat dhe Direktivën për Ujërat Nëntokësore.
Kjo është pjesë e Sistemit Kombëtar të Informacionit Mjedisor, i cili rrit transparencën, thjeshtëson procedurat administrative dhe u mundëson vendimmarrësve t’i sjellin ato duke u bazuar në të dhëna të besueshme dhe duke përfshirë të gjithë aktorët përkatës në vetë procesin. Gjithashtu, do të mundësojë disponueshmërinë e të dhënave për organizatat e interesuara të shoqërisë civile duke ofruar qasje në një nivel të caktuar, gjë që do ta bëjë të gjithë procesin e menaxhimit të ujërave nëntokësore më transparent dhe me përgjegjësi dhe llogaridhënie më të madhe të institucioneve.
Një sukses shtesë është se në kuadër të projektit është zhvilluar një aplikacion celular, i cili është një mjet ndihmës për zbatimin e procesit të kontrolluar dhe inspektimit, pasi përfshin edhe të dhëna për lejet e lëshuara. Për zbatimin efektiv të këtij procesi, u përgatit një manual përdorimi dhe u zhvillua trajnimi.
Projekti financohet nga Konfederata Zvicerane, përmes Ambasadës Zvicerane në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe Agjencisë Zvicerane për Zhvillim, të cilat janë partnerë dhe mbështetës afatgjatë të projekteve për mbrojtjen e mjedisit, dhe zbatohet nga Konsorciumi i Zgjidhjeve të Rrjetit të Inteligjencës (INS) dhe Institutit Ndërtimor të Maqedonisë.
Përfaqësues të shumë institucioneve që kanë të dhëna u përfshinë në vetë zbatimin, para së gjithash: Inspektorati Shtetëror i Mjedisit, Drejtoria për Punë Hidrometeorologjike, Ministria e Ekonomisë, Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomisë së Ujërave, Institutit të Shëndetit Publik, Instituti Gjeologjik i Maqedonisë së Veriut, Qyteti i Shkupit, Agjencia për Kadastër të Patundshmërive dhe palë të tjera të përfshira që punojnë dhe zbatojnë aktivitete në fushën e ujërave nëntokësore.
Ky projekt është vetëm një parakusht për bashkëpunim të mëtejshëm të MMJPH-së me Zvicrën, dhe sfida kryesore në periudhën e ardhshme do të jetë zhvillimi dhe përdorimi i suksesshëm i këtij sistemi, nga i cili do të përfitojnë jo vetëm institucionet shtetërore dhe lokale, por edhe përdoruesi përfundimtar – qytetarët.
