Regjimenti Azov njoftoi të hënën mbrëma se Rusia kishte përdorur armë kimike në Mariupol.
“Substanca është shpërndarë me dron dhe viktimat kanë vështirësi në frymëmarrje”, thanë ata.
Britania e Madhe ka reaguar me shqetësim ndaj raporteve të pakonfirmuara për një sulm të dyshuar kimik në qytetin e rrethuar të Mariupolit.
Deri më tani nuk ka pasur dëshmi se armë të tilla janë përdorur. Por si do ta dinim se ishte?
Mbikëqyrësi Global i Armëve Kimike – Organizata për Ndalimin e Armëve Kimike – zakonisht thirrej për të vlerësuar të gjitha provat. Por në Mariupol, i cili është i rrethuar dhe po përpiqet të marrë sende ushqimore bazë, do të ishte një përpjekje sfiduese.
Ish-oficeri i ushtrisë britanike Hamish de Bretton-Gordon, një ekspert i armëve kimike, paralajmëroi se edhe nëse mostrat e pa ndotura mund të mblidheshin nga vendi i ngjarjes, ato duhet të dërgohen në një shtet tjetër për analizë. Kjo patjetër do të marrë kohë.
Çfarë reagimi mund të pritet nga Perëndimi?
Qeveritë perëndimore gjithashtu mund të rishikojnë imazhet satelitore dhe inteligjencën tjetër duke kërkuar ndonjë shenjë që do të tregonte njësi të armëve kimike, shtoi ai. Por kjo gjithashtu nuk do të jepte përgjigje të qarta dhe të shpejta.
Ministri britanik i Forcave të Armatosura James Heappey tha se në rastin e përdorimit të armëve kimike duhet të bëhet një hetim i duhur. Ai tha se nëse zbulohet se Rusia ka përdorur armë kimike të ndaluara, atëherë “asgjë nuk përjashtohet” për sa i përket mënyrës se si NATO mund të përgjigjet.
BBC shkruan se edhe nëse do të vërtetohej se kishte ndodhur një sulm kimik, NATO do të ngurronte të përfshihej drejtpërdrejt në konflikt. Në rastin më të mirë, kjo do të çonte në sanksione të reja kundër Rusisë dhe rritje të dërgimit të pajisjeve ushtarake në Ukrainë.
Çfarë është një armë kimike?
Armët kimike janë çdo lloj municioni që mbart toksina ose kimikate që sulmojnë sistemin e trupit.
Ekzistojnë kategori të ndryshme të armëve kimike. Agjentët mbytës si fosgjeni sulmojnë mushkëritë dhe sistemin e frymëmarrjes, duke bërë që viktimat të mbyten në sekrecione në mushkëri.
Nga ana tjetër, flluskat, si gazi i mustardës, djegin lëkurën dhe shkaktojnë verbëri te njerëzit.
Kategoria më vdekjeprurëse nga të gjitha janë agjentët nervorë, të cilët ndërhyjnë në mesazhet që truri u dërgon muskujve. Vetëm një rënie e vogël mund të jetë fatale.
BBC shkruan se të gjitha këto kimikate mund të përdoren në luftë në predha artilerie, bomba dhe raketa. Megjithatë, kjo është e ndaluar nga Konventa e Armëve Kimike e vitit 1997, e cila u nënshkrua nga një shumicë e madhe e kombeve, duke përfshirë Rusinë.
Ku janë përdorur tashmë armët kimike?
Armët kimike u përdorën në Luftën e Parë Botërore, në luftën Iran-Irak në vitet 1980 dhe së fundi u përdorën nga qeveria siriane kundër forcave rebele.
Rusia thotë se shkatërroi rezervat e saj të fundit të armëve kimike në vitin 2017, por të paktën dy sulme kimike kanë ndodhur që atëherë duke fajësuar Moskën. I pari ishte sulmi në Salisbury në mars 2018.
Një ish-oficer i KGB-së, Sergei Skripal, u helmua së bashku me vajzën e tij me një monedhë. Rusia ka mohuar përgjegjësinë dhe ka paraqitur mbi 20 shpjegime të ndryshme se kush tjetër mund ta kishte bërë atë. Megjithatë, hetuesit arritën në përfundimin se ishte puna e dy oficerëve të shërbimit të inteligjencës ushtarake ruse GRU. Vendet në mbarë botën dëbuan 128 spiunë dhe diplomatë rusë në atë kohë.
Në gusht 2020, aktivisti i shquar i opozitës rus, Alexei Navalny u helmua gjithashtu nga një i sapoardhur dhe i shpëtoi vdekjes për pak.
A mund të përdorë Rusia armë kimike në Ukrainë?
Disa analistë ushtarakë kanë frikë se nëse sulmi i pritshëm rus në Donbas nuk është i suksesshëm, atëherë, në dëshpërim, presidenti Vladimir Putin mund të miratojë përdorimin e armëve kimike, shkruan BBC.
Nëse Rusia do të përdorte armë si gaz helmues në këtë luftë, do të konsiderohej kalimi i “vijës së kuqe”, gjë që me shumë gjasa do të inkurajonte Perëndimin të ndërmarrë veprimet e duhura.
