Dëshmitë e abuzimit dhe torturës nga themeluesi i një prej kishave ungjillore të krishtera më të mëdha në botë, janë zbuluar nga BBC.
Dhjetëra ish-anëtarë të Kishës së Sinagogës së të gjitha Kombeve, pesë britanikë, pretendojnë mizori, duke përfshirë përdhunimin dhe abortet e detyruara, nga i ndjeri i Nigerisë, Joshua. Akuzat për abuzim në një kompleks të fshehtë të Lagos shtrihen pothuajse në 20 vjet. Kisha e Sinagogës së të Gjithë Kombeve nuk iu përgjigj akuzave, por tha se pretendimet e mëparshme kanë qenë të pabaza.
TB Joshua, i cili vdiq në vitin 2021, ishte një predikues dhe televangjelist karizmatik dhe jashtëzakonisht i suksesshëm, i cili kishte ndjekës të shumtë nga i gjithë global. Gjetjet e BBC-së gjatë një hetimi dy-vjeçar përfshijnë:
-Dhjetëra rrëfime të dëshmitarëve okularë të dhunës fizike ose torturave të kryera nga Joshua, duke përfshirë rastet e abuzimit të fëmijëve dhe njerëzve që u fshikulluan dhe u lidhën me zinxhirë.
-Shumë gra thonë se janë sulmuar seksualisht nga Joshua, ku disa prej tyre pretendojnë se janë përdhunuar në mënyrë të përsëritur për vite brenda kompleksit.
-Akuza të shumta për aborte të detyruara brenda kishës pas përdhunimeve të supozuara nga Joshua, duke përfshirë një grua që thotë se kishte pesë aborte.
-Shumë rrëfime të dorës së parë që detajojnë se si Joshua falsifikoi “shërimet e tij të mrekullueshme”, të cilat iu transmetuan miliona njerëzve në mbarë botën.
Një nga viktimat, një grua britanike, e quajtur Rae, ishte 21 vjeç kur braktisi diplomën në Universitetin Brighton në 2002 dhe u rekrutua në kishë. Ajo i kaloi 12 vitet e ardhshme si një nga të ashtuquajturit “dishepuj” të Joshuas brenda kompleksit të tij të betonit si labirint në Lagos.
“Të gjithë menduam se ishim në parajsë, por ishim në ferr dhe në ferr ndodhin gjëra të tmerrshme”, tha ajo për BBC.
Rae thotë se ajo u sulmua seksualisht nga Joshua dhe iu nënshtrua një forme izolimi për dy vjet. Abuzimi ishte aq i rëndë, sa ajo thotë se ka tentuar të vetëvritet disa herë brenda kompleksit.
Kisha e Sinagogës së të Gjithë Kombeve [Scoan] ka ndjekës global, ka një kanal televiziv të krishterë të quajtur Emmanuel TV dhe rrjetet e mediave sociale me miliona shikues. Përgjatë viteve 1990 dhe fillimit të viteve 2000, dhjetëra mijëra pelegrinë nga Evropa, Amerika, Azia Juglindore dhe Afrika udhëtuan drejt kishës në Nigeri për të parë Joshua duke kryer “mrekulli shëruese”. Të paktën 150 vizitorë jetuan me të si dishepuj brenda kompleksit të tij në Lagos, ndonjëherë për dekada.
Më shumë se 25 ish “dishepuj” folën për BBC, nga Britania e Madhe, Nigeria, SHBA, Afrika e Jugut, Gana, Namibia dhe Gjermania, duke dhënë dëshmi të fuqishme konfirmuese për përvojat e tyre brenda kishës, me përvojat më të fundit në 2019. Shumë viktima ishin në adoleshencë kur u bashkuan për herë të parë. Në disa nga rastet britanike, transporti i tyre për në Lagos u pagua nga Joshua, në bashkërendim me kishat e tjera në Mbretërinë e Bashkuar.
Rae dhe shumë të intervistuar të tjerë krahasuan përvojat e tyre me të qenit në një kult. Jessica Kaimu, nga Namibia, thotë se sprova e saj zgjati më shumë se pesë vjet. Ajo thotë se ishte 17 vjeç kur Joshua e përdhunoi për herë të parë dhe se rastet e mëvonshme të përdhunimit nga TB Joshua e çuan atë në pesë aborte të detyruara. Të intervistuar të tjerë thonë se ata u zhveshën dhe u rrahën me kabllo elektrike dhe kamxhik kuajsh dhe në mënyrë rutinore iu mohua gjumi.
Me vdekjen e tij në qershor 2021, TB Joshua u përshëndet si një nga pastorët më me ndikim në historinë afrikane. Duke u ngritur nga varfëria, ai ndërtoi një perandori ungjillore që numëronte dhjetëra liderë politikë, të famshëm dhe futbollistë ndërkombëtarë midis bashkëpunëtorëve të tij. Megjithatë, ai tërhoqi disa polemika gjatë jetës së tij, kur një bujtinë për pelegrinët e kishës u shemb në vitin 2014, duke vrarë të paktën 116 njerëz.
Hetimi i BBC-së, i cili u krye me platformën ndërkombëtare të medias OpenDemocracy, është hera e parë që disa ish-institucione të brendshme të kishës kanë dalë për të folur në procesverbal. Ata thonë se kanë shpenzuar vite duke u përpjekur të ngrenë alarmin, por në fakt janë heshtur.
Një numër i dëshmitarëve të BBC në Nigeri pohojnë se ata u sulmuan fizikisht dhe në një rast u qëlluan, pasi më parë folën kundër abuzimit. Një ekip i BBC-së që u përpoq të regjistronte pamjet e kompleksit të kishës në Lagos nga një rrugë publike në mars 2022 u qëllua gjithashtu nga sigurimi i kishës dhe u ndalua për disa orë.
BBC kontaktoi Scoan me pretendimet e ngritura nga hetimi, por nuk iu përgjigj atyre, thjesht mohoi pretendimet e mëparshme kundër TB Joshua.
” Akuzat e pabaza kundër Profetit TB Joshua nuk janë një dukuri e re, asnjë nga akuzat nuk u vërtetua kurrë,” shkroi Scoan.
Katër nga qytetarët britanikë që folën për BBC thonë se raportuan abuzimin tek autoritetet e Mbretërisë së Bashkuar pasi u arratisën nga kisha. Ata thonë se nuk është marrë asnjë masë tjetër.
Përveç kësaj, një burrë britanik dhe gruaja e tij i dërguan me email rrëfimet e dëshmitarëve okularë të vuajtjeve të tyre dhe dëshmive video, duke përfshirë regjistrimet e mbajtjes nën kërcënimin e armëve nga burra që e përshkruanin veten si policë që janë gjithashtu anëtarë të Scoan. Në emailin e tij dërguar Komisionit të Lartë Britanik në Nigeri, një burri tha se gruaja e tij ishte sulmuar dhe përdhunuar vazhdimisht seksualisht nga Joshua. Ai paralajmëroi komisionin se shtetas të tjerë britanikë ishin ende brenda kompleksit duke u përballur me mizoritë. Ai gjithashtu thoshte se nuk është marrë asnjë masë.
Zyra e Jashtme e Mbretërisë së Bashkuar nuk iu përgjigj këtyre pretendimeve, por i tha BBC-së se i merr shumë seriozisht të gjitha raportet e krimit, përfshirë sulmet seksuale dhe dhunën ndaj shtetasve britanikë jashtë shtetit. Scoan vazhdon të lulëzojë sot, nën udhëheqjen e vejushës së Joshuas, Evelyn. Në korrik 2023, ajo drejtoi një turne në Spanjë. Anneka, e cila u largua nga Derby në MB për t’u bashkuar me Scoan në moshën 17-vjeçare, i tha BBC-së se beson se ka shumë viktima të tjera që ende nuk kanë folur. Ajo shpreson se do të ndërmerren hapa të mëtejshëm për të zbuluar veprimet e Joshuas.
“Unë besoj se Kisha e Sinagogës së të Gjithë Kombeve ka nevojë për një hetim të plotë se pse ky njeri ishte në gjendje të funksiononte për kaq gjatë ashtu siç funksionoi,” tha ajo.
