Komiteti i Helsinkit për të drejtat e njeriut të Republikës së Maqedonisë e konsideron të paligjshëm, vendimin e këshillit gjyqësor të Gjykatës penale për përjashtimin e opinionit nga seanca e sotme për lëndën “27 prilli”, me të cilin, siç theksojnë, shkelet e drejta e gjykimit korrekt dhe kapitulli i opinionit në procedurën si komponentë e pashmangshme e kësaj të drejte dhe si garanci për veprim korrekt dhe të ligjshëm të gjykatave.
Nga Komiteti i Helsinkit tregojnë se në të ardhmen opinioni duhet të përjashtohet vetëm kur janë të plotësuara kushtet saktësisht në nenin 354 nga Ligji për Procedurën Penale (LPP) dhe në asnjë rast tjetër.
Në seancën e sotme për lëndën “27 prilli” e cila zhvillohet para Gjykatës themelore Shkupi 1 dhe në cilën seancë është dashur të merrej në pyetje dëshmitari mbrojtës i PTHP-së, këshilli gjyqësor kumtoi se e përjashton opinionin, në kërkesë të PTHP-së, duke theksuar se është në bazë të nenin 354, pa me këtë rast të saktësojë saktë për shkak të së cilës nga arsyet e konfirmuara me këtë nen është arsyeja për përjashtimin e opinionit.
Me këtë, siç qëndron në kumtesë, të gjithë të pranishmëve si opinioni, duke i përfshirë edhe vëzhguesit nga Komiteti i Helsinkit për të drejtat e njeriut dhe nga organizatat tjera vendore të cilat e ndjekin këtë procedurë gjyqësore, nuk u lejua ta monitorojnë seancën e sotme dhe dëgjimin e dëshmitarit mbrojtës.
“Megjithatë, këshilli gjyqësor duke iu referuar nenit 355 paragrafi 2 nga LPP lejoi të qëndrojnë vëzhguesit e Misionit të OSBE-së dhe të Ambasadës amerikane në Shkup, me justifikimin se të gjithë kanë pasur protokolle adekuate për besueshmëri”, theksohet në kumtesën e Komitetit të Helsinkit.
Vendimi i tillë i këshillit gjyqësor për këtë lëndë gjyqësore, siç qëndron në kumtesën, paraqet shkelje të kapitullit të opinionit në procedurë, që është një prej kapitujve bazë për garancinë e të drejtës së gjykimit korrekt.
Njëherit, Ligji për procedurë penale qartë dhe në mënyrë të saktë e rregullon kapitullin e opinionit në procedurën dhe me nenin 352 paragrafi 1 konfirmon se debati kryesor në procedurën penalë është publik, ndërsa në përjashtim (neni 354) opinioni mund të përjashtohet nëse kjo është e nevojshme për shkak të ruajtjes së sekretit afariste shtetëror, ushtarak, zyrtar ose të rëndësishëm, ruajtje të rendit publik, mbrojtje të jetës private të të akuzuarit, dëshmitarit ose të dëmtuarit, mbrojtje të sigurisë së dëshmitarit ose viktimës dhe mbrojtje të interesave të personit minoren.
Në rastin konkret, këshilli gjyqësor gjatë njoftimit të vendimit për përjashtimin e opinionit, nuk i konfirmoi dhe justifikoi arsyet e sakta për përjashtimin e opinionit të theksuara në nenin 354 nga LPP.
Marrja në pyetje e dëshmitarit mbrojtës, vetvetiu, nuk mund të jetë arsye për përjashtimin e opinionit, pikërisht për arsye se siguria e dëshmitarit është rrezikuar, i njëjti është vendosur nën mbrojtje dhe merret në pyetje në procedurën sipas dispozitave për marrje në pyetje të dëshmitarit mbrojtës (nenet 228, 229, 230 dhe 338 nga LPP).
Me vetë këtë që identiteti i dëshmitarit është mbrojtës (neni 229) dhe i njëjtë nuk merret në pyetje me praninë direkte në sallën gjyqësore, por përmes pajisjeve teknike për transmetimin e fotografisë dhe tonit dhe mjegullim të fytyrës së tij dhe zërit të tij (neni 230) mbrohet dhe garantohet siguria e dëshmitarit mbrojtës. Për këto arsye edhe ligjvënësi nuk ka caktuar që përjashtimi i opinionit të jetë i drejtë çdoherë kur do të merret në pyetje dëshmitari mbrojtës.
Nga ana tjetër, siç theksojnë nga Komiteti i Helsinkit, duke e pasur parasysh ndjeshmërinë dhe interesimin e opinionit për këtë lëndë, nga rëndësia e madhe është që opinioni vazhdimisht të përfshihet dhe në mënyrë adekuate të informohet gjatë procedurës.
