Maqedonia e Veriut ka bërë disa progrese dhe është në një nivel të mirë të përgatitjes për zhvillimin e një ekonomie tregu funksionale. Rritja ekonomike u përshpejtua në vitin 2019 me një rritje në investime, por që nga prilli i vitit 2020, kriza me KOVID-19 ka lënë gjurmë në ekonominë dhe financat publike, theksohet në raportin vjetor të progresit të KE-së.
“Autoritetet kanë ndërmarrë një sërë masash për të mbështetur kompanitë dhe familjet, për të zbutur ndikimin ekonomik dhe social të krizës. Transparenca fiskale është përmirësuar në mënyrë plotësuese. Megjithatë, reformat e rëndësishme fiskale në taksimin e të ardhurave dhe sistemin e pensioneve, të vendosura në fillim të vitit 2019, shënuan ngecje. Transparenca fiskale u përmirësua në mënyrë plotësuese, por reformat e taksave dhe pensioneve të filluara në vitin 2019 u ndërprenë. Për më tepër, zbatimi i shpenzimeve kapitale publike ka mbetur i ulët dhe stabilizimi i borxhit publik nuk është siguruar ende. Para krizës, nivelet e papunësisë vazhduan të bien dhe punësimi informal ka rënë. Sidoqoftë, tendenca pozitive me siguri do të ndryshojë për shkak të krizës KOVID-19. Pjesa e lartë e ekonomisë informale mbetet problem për biznesin, thuhet në pjesën e raportit për përmbushjen e kritereve ekonomike.
Për më tepër, KE thekson edhe se zbatimi i investimeve publike kapitale ka mbetur në një nivel dukshëm të ulët dhe stabilizimi i borxhit publik nuk është siguruar ende. Para krizës me KOVID-19, nivelet e papunësisë u ulën në mënyrë plotësuese, njëjtë edhe midis të rinjve dhe punësimi informal ra pak. Sidoqoftë, ndikimi i krizës KOVID-19 me siguri do t’i përmbysë ato trende pozitive. Shkalla e pjesëmarrjes së grave mbetet e ulët, megjithëse pjesëmarrja e tyre në tregun e punës është rritur.
Sektori financiar mbeti solid, ndërsa huadhënia për sektorin privat u forcua. Rrethimi afarist vazhdon të pengohet nga pjesa e lartë e ekonomisë informale. Maqedonia e Veriut ka bërë disa përparime dhe është mesatarisht e përgatitur për t’u përballë me presionet konkurruese dhe forcat e tregut brenda BE-së. Integrimi në BE në drejtim të tregtisë dhe investimeve është përmirësuar në mënyrë plotësuese. Eksportet dhe prodhimi industrial u zgjeruan me produkte me vlerë më të lartë. Megjithatë, mungesa e aftësive, duke reflektuar mangësitë në sistemin arsimor dhe fluksin e punëtorëve të kualifikuar, si dhe hendeku në investimet në infrastrukturë dëmtojnë produktivitetin e punës dhe konkurrencën e ekonomisë. Adresimi në kohë i këtyre nevojave strukturore do të nxisë rimëkëmbjen më të shpejtë ekonomike dhe rritjen e punësimit pas krizës KOVID-19″, konsideron KE-ja.
Me qëllim të përmirësimit të funksionimit të ekonomisë së tregut, KE-ja rekomandon sigurimin e hapësirës fiskale për të mbështetur rimëkëmbjen nga kriza e mesme duke përmirësuar mbledhjen e të ardhurave, duke zbatuar projekte të infrastrukturës publike që stimulojnë rritjen dhe duke përmirësuar menaxhimin e investimeve publike. Rekomandohet edhe përforcim i menaxhimit fiskal, transparencë dhe qëndrueshmëri duke vendosur rregulla fiskale, kornizë të përshtatshme buxhetore afatmesme dhe këshill fiskal, vazhdim me zbatimin e Strategjisë dhe Planit aksional për vitin 2018 për formalizimin e ekonomisë informale dhe për përmirësimin e efektivitetit dhe transparencës së ndihmës shtetërore.
Për sa i përket aftësisë për t’i ndërmarrë përsipër angazhimet e anëtarësimit në BE, vendi vazhdon të jetë mesatarisht i përgatitur në shumicën e fushave, përfshirë fushat e konkurrencës, furnizimeve publike, statistikave, kontrollit financiar, transportit dhe energjisë. Vendi tregon një nivel të mirë të përgatitjes në fusha të tilla si legjislacioni në ndërmarrje, union doganor, rrjetet trans-evropiane si dhe në shkencë dhe kërkim. Vendi është në një fazë të hershme të përgatitjes në fusha si lëvizja e lirë e punëtorëve, si dhe dispozitat financiare dhe buxhetore.
Në periudhën e ardhshme, nevojitet fokus më i madh si në kapacitetin administrativ ashtu edhe në zbatimin efektiv. Vendi vazhdoi të përmirësojë shtrirjen e tij me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të BE, thuhet në raportin e progresit të KE-së për Maqedoninë e Veriut.
