Reformat në sistemin e drejtësisë janë të nevojshme dhe do të ndodhin. Ministri i Drejtësisë, Igor Filkov, sqaron se në periudhën e ardhshme kanë shumë sfida me të cilat do të duhet të përballen. Lufta kundër korrupsionit mbetet në fokus.
E nisët punën me shumë vendosmëri, duke u marrë me problemet e vjetra si ekstradimi, i cili vazhdon prej vitesh, dhe vendimet e reja si çmimi i shërbimeve noteriale. A parashikojnë këto dy hapa punën e Ministrisë në periudhën e ardhshme?
Filluam të punojmë me një qëllim dhe të vetëm – për të forcuar shtetin e së drejtës dhe sistemin ligjor në vend. Dhe kjo nënkupton rishikimin e ligjeve dhe rregulloreve, rasteve nga themelet dhe të gjitha aspekteve ligjore të rëndësishme dhe thelbësore. Ka kaq shumë për të bërë në sistemin ligjor të vendit dhe e gjitha është prioritet. Nisja me një çështje që vazhdon prej më shumë se 10 vitesh, siç është ekstradimi i Alil Demirit dhe Afrim Ismailoviqit dhe vendimi i fundit i kontestuar për rritjen e çmimit të shërbimeve noteriale, do të thotë pikërisht këtë, se ne do t’i përkushtohemi njëlloj temave. dhe zgjidhjen e problemeve që janë në interes të qytetarëve por edhe të atyre çështjeve të prapambetura që lidhen drejtpërdrejt me sundimin e ligjit dhe efektivitetin e sistemit juridik në vend. Fillojmë me reformat, sado ngurrim dhe mospranim të ketë pasur dikush në të kaluarën, reformat në sistemin e drejtësisë duhet të ndodhin. Dhe fillojmë me një prezantim transparent të reformave, me një diskutim me të gjithë të interesuarit për çdo ndryshim, publik profesional, akademik, qytetarë, biznese, në varësi të çështjes. Në këtë mënyrë do të rivendosim sistemin, i cili deri më tani nuk ka ekzistuar në çdo segment, sepse të gjithë e dimë se në bazë të çdo veprimtarie të begatë në vend është një sistem juridik funksional. Këtu fillon gjithçka dhe vërejtja kryesore e qytetarëve është se nuk ka sistem që funksionon, kështu që ne do ta krijojmë, ta ngremë dhe ta përmirësojmë. Ky është drejtimi dhe agjenda jonë që do të ndjekim.
Le të kthehemi te tarifat e noterëve, pse e morët këtë vendim për të shënuar fillimin e punës suaj?
Sepse ai zbatohej drejtpërdrejt për qytetarët dhe qytetarët do të ishin dëmtuar. Me një vendim të tillë të ministrit të mëparshëm Krenar Loga, përveç që tentohej të kalonte nga një derë e vogël një vendim jashtëzakonisht i dëmshëm, do të kishte hyrë seriozisht edhe në xhepat e qytetarëve. Ky vendim, tashmë famëkeq, mori rritjen më të lartë të çmimit për përpilimin e akteve noteriale me vlerë më të vogël të zakonshme tek qytetarët, ndërsa për aktet qindra apo mijëra euro pothuajse nuk do të kishte ndryshime ose rritja e çmimit do të ishte minimale. A është në rregull ta lejojmë këtë – sigurisht që jo! A është kjo mënyra për të ndërtuar një sistem të drejtë në vend – jo, dhe ne nuk do ta lejojmë atë, dhe kjo vlen për çdo çështje. Vendimi hyn në fuqi më 1 shtator dhe nuk do të thotë se dikush do të dëmtohet. Me anulimin e vendimit të dëmshëm premtuam edhe transparencë në punën tonë dhe diskutimin me palët e interesuara, në mënyrë që në të ardhmen të fillohet sërish ndryshimi i tarifës noteriale, por kjo fillimisht të përfshijë një analizë dhe diskutim të gjerë, në mënyrë që askush mos dëmtohet.
Një nga çështjet më të mëdha në lidhje me zbatimin e ligjit, sundimin e ligjit dhe çrrënjosjen e korrupsionit është çështja e gjurmimit të aseteve. A po bëhet diçka për këtë çështje?
Dhe lufta kundër korrupsionit, në fakt këto raste duhet të zhvillohen në bazë të shtetit ligjor dhe funksionimit të sistemit. Dhe kjo është pikërisht ajo që ne po bëjmë. Çrrënjosja e korrupsionit është një çështje thelbësore, por edhe komplekse dhe gjithëpërfshirëse, e cila ka primatin famëkeq të problemit më të madh në vend dhe çështjes më të rëndësishme. Dhe kjo është arsyeja pse ne në thelb shkojmë në zgjidhjen e këtij problemi. Gjëja e parë që bëmë ishte hyrja në fuqi e marrëveshjes ndërkombëtare për shkëmbimin e të dhënave për verifikimin e deklaratave të pasurisë dhe e Konventës së Këshillit të Evropës për aksesin në dokumentet zyrtare. Më lejoni të sqaroj pse kjo është e rëndësishme. Kjo marrëveshje ndërkombëtare është një instrument i rëndësishëm që lejon autoritetet e shteteve të bashkëpunojnë për shkëmbimin e drejtpërdrejtë administrativ të të dhënave dhe informacionit për verifikimin e deklaratave të gjendjes pasurore.
Zbatimi i marrëveshjes do të avancojë mekanizmat për parandalimin dhe luftën kundër korrupsionit në përputhje me standardet ndërkombëtare të mbrojtjes së të dhënave që përcaktojnë kufizimet e shkëmbimit ndërkufitar të të dhënave. Ai lidhet edhe me jurisprudencën e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut, e cila tregon justifikimin e publikimit të të dhënave për pasuritë dhe interesat, duke marrë parasysh interesin legjitim të publikut të gjerë për informacion në lidhje me gjendjen financiare të zyrtarëve. Në zbatimin e kësaj marrëveshjeje, Komisioni Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit akseson bazat e të dhënave të mbajtura në organe dhe institucione të tjera, dhe Komisioni Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit do të bashkëpunojë me organet kombëtare të vendeve të tjera, si dhe me organizatat ndërkombëtare në fushën e parandalimit të korrupsionit. Në atë mënyrë do të shkëmbehet informacione me organet kompetente të shteteve tjera dhe organizatave ndërkombëtare, në bazë të obligimeve të marra me marrëveshjet ndërkombëtare të ratifikuara.
Ndërsa aderimi në ratifikimin e Konventës së Këshillit të Evropës për qasje në dokumente zyrtare, përputhet plotësisht me përcaktimin strategjik të Qeverisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut për respektimin e të drejtave të njeriut dhe zbatimin e obligimeve të ndërmarra ndërkombëtarisht.
Si Marrëveshja ashtu edhe Konventa u ratifikuan në Kuvend më 13 gusht 2024 dhe kështu angazhimi ynë në luftën kundër korrupsionit dhe transparencës janë të rrënjosura në të gjitha vendimet dhe reformat e ardhshme që do të ndërmarrim si Ministri.
Aktuale mbetet çështja me arratisjen e Blerim Ramadanit dhe vendimin e gjyqtarit. A jeni ende i mendimit se gjyqtari Pajaziti ka marrë një vendim të gabuar dhe ku do të çojë rezoluta?
Vendimi i gjyqtarit jo vetëm është i gabuar, por është në kundërshtim me praktikën e mëparshme. Dhe synimi ynë është zbatimi i plotë i ligjeve në vend për të gjithë pa përjashtim. Kjo çështje duhet të ketë prioritet dhe prej 10 ditësh presim që Këshilli Gjyqësor të vendosë nëse gjyqtari Pajaziti ka vepruar në përputhje me ligjet, gjë që nuk është kështu dhe nëse shqyrtohen të gjitha provat, argumentet dhe faktet, do të të konkludohet se jo, nuk ka vendosur drejt. Nëse jemi të sinqertë, do të pranojmë se gjithçka që cenon sistemin juridik në vend është pasqyruar në vendimin e gjyqtarit Pajaziti, kundër të cilit do të luftojmë pa kushte për ta ndryshuar atë. Kjo është arsyeja pse ne kemi nevojë për reforma thelbësore. Kjo procedurë dhe ky vendim tregon se ne duhet të zbatojmë procese reformuese për të ndërtuar një sistem ligjor ku do të ketë drejtësi të barabartë për të gjithë. Një sistem ku do të dominojnë profesionistët e vërtetë, parimet ligjore dhe ligjore dhe jo interesa të tjera apo edhe më keq pasardhës partiakë.
Ne jemi të vendosur të krijojmë një sistem ku këto dhe situata të ngjashme nuk do të na ndodhin.
Me një nga reformat që ju paralajmëruat, mbulohet edhe Këshilli Gjyqësor, për të cilin sërish u ngrit një furtunë reagimesh nga parti të ndryshme, që disa e interpretuan si ndërhyrje në punën e Këshillit. Për çfarë reforme bëhet fjalë dhe deri ku është puna për këtë çështje?
Këshilli Gjyqësor duhet të jetë një organ i pavarur, vendimet e të cilit udhëhiqen pikërisht nga përgjegjësia disiplinore individuale e anëtarëve të Këshillit, profesionalizmi dhe përkushtimi i tyre ndaj paradigmave ligjore dhe reforma e synuar është pikërisht në atë drejtim. Qëllimi ynë ishte dhe është krijimi i një organi gjyqësor plotësisht të pavarur, të pavarur në çdo aspekt të funksionimit të tij dhe një organ që do të marrë vendime të arsyetuara dhe të mbështetura ligjërisht dhe ligjërisht. Filluam duke u siguruar që pavarësia e këtij organi të arrihet jo me propozimet e qeverisë, parlamentit, presidentit, por përkundrazi, propozimet për anëtarë të rinj duhet të vijnë nga vetë gjyqtarët dhe prokurorët, për të zgjedhur më të mirët. dhe më parimore ndër to. Dhe prandaj i kemi dhënë kohë Këshillit, pra vetes, me votim apo me ndonjë mekanizëm tjetër, të zgjedhin anëtarët e tyre. Por ende nuk ka asnjë përgjigje, reagim apo vendim nga ana e tyre.
Vitin e kaluar, një nga temat më të ngutshme ishte Kodi Penal, tani po aludoni sërish për punë dhe sërish ndryshoni. Kujtojmë vetëm se reagimet negative nuk kanë munguar nga Komisioni Evropian, i cili në Raportin për vendin për vitin 2023 ka shprehur shqetësim serioz për ndryshimet e miratuara në këtë mënyrë. Çfarë do të sjellë tani si amendament, çfarë duhet të presim?
Një vit më parë, politika penale u rishikua në parashkrimin e krimeve dhe dënimeve, me vendime të diskutueshme. Dhe me të drejtë shkaktoi një stuhi reagimesh, kudo. E sigurta dhe ajo që mund të premtoj është se po punohet për ndryshime urgjente, prioritare dhe reformuese që do të anulojnë situatën ekzistuese dhe shteti do të kthehet sërish në rrugën e politikave europiane në fushën e luftës kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit. dhe legjislacioni do të harmonizohet me direktivat dhe konventat ndërkombëtare në fuqi.
Nga opinioni profesionist ka komente se ndryshimet që po sjellni nuk do të heqin dëmin nga Kodi Penal aktual, vetëm do të pengojnë autorët e ardhshëm të gabojnë para ligjit. Si do t’i zgjidhni ato çështje që tashmë janë në Kodin Penal aktual?
Kushdo që ka abuzuar me detyrën e tij nuk do të mbetet pa u ndëshkuar dhe ne do të gjejmë një zgjidhje të përshtatshme për këtë. Nëse ligji nuk e lejon të zbatohet në mënyrë retroaktive, ka mekanizma të tjerë dhe drejtësia do të vendoset në një mënyrë apo tjetër. Jemi të vendosur të krijojmë një sistem ligjor funksional dhe të qëndrueshëm, i cili do të jetë në shërbim të ligjit dhe qytetarëve dhe i cili do të harmonizohet me legjislacionin evropian, ku këto prioritete janë veçanërisht të theksuara.
