Krijimi i vendeve të punës evropiane në vend dhe reformimi i arsimit për të përgatitur të rinjtë për profesionet e së ardhmes janë çelësi për parandalimin e ikjes së trurit në rajon. Në panelin rinor “Zhvillimi i aftësive dhe krijimi i mundësive: strategji për të përballuar ikjen e trurit”, përfaqësues të institucioneve qeveritare dhe ndërkombëtare, shoqatave rinore dhe organizatave joqeveritare debatuan për zgjidhje konkrete që duhet të ndikojnë në uljen e migrimit, veçanërisht të të rinjve dhe si të inkurajohen ata që janë shpërngulur të kthehen në shtëpi.
“Në ZZHIT krijojmë vende pune evropiane, të mirëpaguara dhe mundësi për të rinjtë në vend. Nëse vendosni të largoheni nga vendi, atëherë nuk mund ta bëni ndryshimin. Nëse qëndroni, mund të provoni, të keni sukses dhe të jeni ndryshimi. Kemi shumë njerëz të zgjuar dhe të arsimuar dhe potenciali i tyre intelektual është ai që mund dhe do ta çojë vendin përpara. Ne duhet të punojmë të gjithë së bashku për të krijuar një të ardhme për të rinjtë në shtëpi në vend të një jete të mbushur në valixhe”, tha Jovan Despotovski, drejtor i Zonave Zhvillimore Industriale Teknologjike (TIRZ).
Ambasadori evropian në vend, David Geer, tha se problemi i ikjes së trurit është një problem i përbashkët, por se “rruga evropiane ofron mundësinë më të mirë për të rinjtë që të ndërtojnë të ardhmen së bashku në shtëpi”.
Marko Gjorgievski, drejtor i Agjencisë Nacionale për Programet Arsimore Evropiane dhe Lëvizshmëri, theksoi se mundësitë e ofruara nga një prej programeve më me ndikim Erasmus+ për tre dekada, i cili promovon lëvizshmërinë e të rinjve në Evropë, është një shembull se si të rinjtë mund të aplikojnë përvojën e fituar evropiane në vend.
Fenomeni i ikjes së trurit të individëve shumë të kualifikuar që kërkojnë kushte më të mira jetese është veçanërisht i pranishëm në vendet e Ballkanit Perëndimor. Ajo çon në humbjen e potencialit njerëzor dhe lë pasoja të rënda socio-ekonomike. Për t’i mbajtur të rinjtë duhet të ndryshojmë narrativën dhe qëndrimin që kemi, të futim një qasje pozitive dhe gjithëpërfshirëse, të kthehemi drejt zhvillimit dhe bashkëpunimit”, tha Marko Gjorgievski.
Maja Hanxhiska Trendafilova, drejtoreshë e SHRAP , tregoi se “vizioni i një administrate publike të reformuar është e dëshmuar për të ardhmen për të rinjtë.”
“Duke mundësuar mësimin rajonal dhe ngritjen e kapaciteteve, ne fokusohemi në kapitalin njerëzor duke mbështetur institucionet që të bëhen punëdhënës tërheqës dhe kontekste prosperuese për talentet e rinj të aftë,” tha Hanxhiska Trendafilova.
“Një gjyqësor i pavarur dhe zero korrupsion janë të rëndësishme që të rinjtë të kthehen në vendet e tyre.” Ne i mbështesim vendet e rajonit për më shumë se 30 vjet dhe prioriteti ynë është të mbështesim të rinjtë dhe të zhvillojmë aftësitë, që është një qasje e favorshme”, tha Livia Leu, Sekretare e Shtetit në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Zvicrës.
Përfaqësues të organizatave rinore, komunitetit të startup-eve dhe universiteteve besojnë se për të trajtuar në mënyrë efektive ikjen e trurit, ky problem duhet të njihet si një shkak rrënjësor në vend të një simptome të thjeshtë, si dhe se është gjithashtu e nevojshme të merreni me problemet si korrupsioni, mosbesimi në institucione dhe mundësitë e pamjaftueshme, të cilat janë ndër arsyet kryesore të emigrimit.
Sipas pjesëmarrësve panelistëve, përmirësimi i aftësive, krijimi i mundësive vendore dhe rajonale të punës, mbështetja sipërmarrëse dhe financimi për hulumtim për t’u ofruar të rinjve alternativa tërheqëse ndaj migrimit dhe për t’i inkurajuar ata të kontribuojnë në zhvillimin dhe ekosistemin e vendeve të tyre, si dhe krijimin e rrjeteve për bashkëpunimi, shkëmbimi i praktikave të mira dhe ofrimi i programeve që do të nxisin shkëmbimin e njohurive janë disa nga zgjidhjet që mund të ndihmojnë në zbutjen e fenomenit të ikjes së trurit.
Në panelin “Zhvillimi i aftësive dhe krijimi i mundësive: strategji për trajtimin e ikjes së trurit” mes të tjerëve morrën pjesë Blendi Hodai, bashkëthemelues dhe drejtor i Forumit për Ndryshime Arsimore, Igor Maxhov, nga Startup Macedonia, Leke Zherka, bashkëthemelues. dhe drejtoresha e rrjetit BONVET nga Kosova, Andrija Mladenoviq, koordinatore e projektit në Qendrën për Politika Evropiane, Serbi, Greta Harapaj, drejtoreshë marketingu në Aladin, Shqipëri, Sead Shahman, asistent profesor dhe nënkryetar i Këshillit Kombëtar Boshnjak nga Mali i Zi, Stefan Veljanovski, profesor i ekonomisë në Universitetin e Indianës si dhe Blerina Zendeli nga akseleratori fillestar i UEJL.
