Cilat janë shanset për t’u prekur nga një COVID në kinema? Apo në palestër, pa maskë? Apo gjatë një vrapimi herët në mëngjes në park?
Një studim i publikuar në Environmental Science & Technology, i krijuar në bashkëpunim me disa shkencëtarë ndërkombëtarë, u jep përgjigje këtyre pyetjeve.
Studiuesit analizuan epidemitë dhe ngjarjet e super-përhapjes dhe studiuan faktorët që pengojnë dhe ndihmojnë në përhapjen e virusit, për të hartuar një model matematikor që merr parasysh shumë faktorë përpara se të japë një përqindje të rrezikut të infeksionit.
Shkuarja në kinema
Shkencëtarët vërejnë se këto përqindje nuk janë një vlerësim krejtësisht i saktë, por ndihmojnë në përgjigjen e disa pyetjeve komplekse: Në cilat situata kemi më shumë gjasa të prekemi me COVID-19? Në cilën ka më pak gjasa?
Nëse hyni në një kinema të mbushur me njerëz me ventilim të dobët dhe një audiencë kryesisht pa maska, ka një shans 14% për t’u infektuar, duke supozuar se të gjithë në dhomë janë të heshtur para, gjatë dhe pas filmit, pretendon studimi. Por nëse ka njerëz që flasin shanset e infektimit nëse askush nuk mban maskë shkon në 54%. Nëse të gjithë mbajnë maskë, rreziku i infektimit bie në 5.3% pa folur dhe 24% me të folur.
Duke pasur parasysh se COVID-19 përhapet kryesisht përmes grimcave në ajër, maskat, ventilimi, numri i njerëzve në një dhomë apo ndërtesë dhe koha e kaluar në atë hapësirë janë faktorë kyç. Ajo që ndodh rreth individit është gjithashtu e rëndësishme.
Rreziku më i madh – ushtrimi intensiv
Rreziku më i madh është ushtrimi intensiv, pastaj të bërtiturit dhe të kënduarit, pastaj të folurit normal. Kategoria më pak shqetësuese është “mjedisi i qetë”, thuhet në studim.
Jo çuditërisht, qëndrimi jashtë dhe mbajtja e maskës është mënyra më e mirë për të shmangur koronavirusin, shkruajnë studiuesit.
Ushtrimet intensive në një vend të ajrosur dobët plot me njerëz pa maska janë pothuajse një mënyrë e sigurt për t’u infektuar me koronavirus – shanset janë deri në 99%. Të ushtrohesh edhe për një kohë të shkurtër në një palestër të ajrosur mirë ka një shans 17% të infektimit nëse nuk përdoren maska. Dhe nëse është e ajrosur dobët? Shanset janë 67 për qind, pohojnë shkencëtarët.
Ventilim, maska, ventilim…
Qendrat e SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve thonë se maskat, vaksinimi dhe distanca prej të paktën dy metrash, ventilimi i përmirësuar – duke përfshirë dritaret e hapura dhe pastruesit portativë të ajrit – mund të ndihmojnë në frenimin e përhapjes së COVID.
“Me ajrosje të mirë, përqendrimi i grimcave të virusit në ajër do të jetë më i ulët dhe ato do të largohen nga shtëpia juaj më shpejt sesa me ventilim të dobët”, thonë ata.
Por shkencëtarët kanë arritur në përfundimin se shumë objekte të brendshme nuk janë të dizajnuara ose të pajisura siç duhet për të përballuar një pandemi.
“Ne kemi nevojë urgjente për të përmirësuar sigurinë e ajrit që thithim në një sërë mjedisesh. Të dhënat nga pandemia e COVID-it tregojnë vazhdimisht se shumë ndërtesa në mbarë botën kanë nivele shumë të ulëta të ventilimit,” përfundojnë ata.
