Javën e ardhshme fillon debati kuvendor për Propozim buxhetin për vitin e ardhshëm. Debati fillon në Komisionin amë për financim dhe buxhet, të caktuar në seancën e 24 nëntorit. debati, në pajtim me Rregulloren e Kuvendit, në Komision mund të zgjasë deri në 10 ditë pune, më pas me plotësim, nëse ka amendamente të pranuara, do të debatojë në seancë plenare.
Qeveria e miratoi Propozim-buxhetin javën e kaluar më 11 nëntor, ndërsa ministri i Financave ditën tjetër më 12 nëntor e dorëzoi në Kuvend, duke ia dorëzuar zyrtarisht kryetarit të dhomës legjislative, Talat Xhaferi.
Të ardhurat e buxhetit parashikohen në 212.6 miliardë denarë ose 8.3 përqind më shumë se ribalanci i dytë i buxhetit për vitin 2020. Shpenzimet për vitin 2021 janë parashikuar në nivel prej 247.5 miliardë denarë ose 2.1 përqind më të ulëta se shpenzimet e parashikuara në buxhetin e dytë shtesë për vitin 2020. Deficiti buxhetor është parashikuar në nivelin 34.8 miliardë denarë ose 4.9 përqind të BPV-së, që është 3.6 pikë përqindje më pak se deficiti buxhetor i parashikuar për vitin 2020.
Në fokus të këtij buxheti është rimëkëmbja e ekonomisë, rritja e përshpejtuar, mbrojtja e shëndetit të qytetarëve, vendet e punës, ekonomia, ulja e shpenzimeve jo prioritare dhe realizimi më i mirë i shpenzimeve kapitale.
Pritjet janë se efektet nga masat restriktive të pandemisë vitin e ardhshëm do të dobësohen dhe pritet rritja e ekonomisë të arrijë 4.1 për qind dhe 4.6 për qind në vitin 2022.
Nga Qeveria vlerësojnë se buxheti i propozuar është për stabilitetin ekonomik dhe rritjen e përshpejtuar, me konsolidimin fiskal afatgjatë për vitin 2021-2025.
Ministri i Financave Fatmir Besimi deklaroi se ky buxhet fillon një koncept të ri. ” Kur është përgatitur buxheti për vitin 2021, ne iu afruam atij në përputhje me konceptin e financave SMART. Planifikojmë në mënyrë strategjike, në planin afatgjatë dhe me përgjegjësi, në të njëjtën kohë planifikojmë që ai të jetë i qëndrueshëm, reformues dhe transparent. Ne planifikuam me zgjuarsi. U konsultuam me komunitetin e biznesit, ekspertë, profesorë universitarë, Delegacionin e BE-së, Bankën Botërore, FMN-në, bashkësinë ndërkombëtare dhe aktorë të tjerë të shoqërorë. Me këtë buxhet fillojmë një koncept të ri, shkojmë përtej vitit fiskal prej 12 muajsh dhe e ndryshojmë atë me një kornizë pesë-vjeçare. Kjo kornizë afatmesme e përfshin rritjen, deficitin, borxhin publik, si dhe projektet kapitale – të cilat zakonisht realizohen në disa vite buxhetore dhe mungesa e kornizës afatmesme është një nga arsyet për zbatimin më të dobët”, tha Besimi.
Me këtë buxhet është parashikuar strategji për rimëkëmbjen ekonomike dhe rritjen e përshpejtuar ose SmartER Growth, politika për konsolidim të buxhetit nga viti 2021 në në vitin 2025 dhe plan të investimeve publike në vitin 2021-2025.
Strategjia për rimëkëmbjen ekonomike dhe rritjen e përshpejtuar ka për qëllim kryesisht mbrojtjen e shëndetit të qytetarëve, ekonominë dhe vendet e punës, përshpejtimin e mëtejshëm të procesit të revitalizimit të ekonomisë dhe forcimin e konkurrencës dhe përshpejtimin e rritjes pas fazës së revitalizimit .
Pritjet për vitin 2021 për ekonominë tonë janë se do të shënojë rritje prej 4.1 përqind në vitin 2021, pas çka në vitin 2022 pritet rritje prej 4.6 përqind, në vitin 2023 nga 5.2 përqind, në 2024 nga 5.6 përqind dhe në vitin 2025 me 5.9 përqind. Projeksioni për vitet 2025-2030 është një rritje ekonomike mesatare prej 5.75 për qind.
Rimëkëmbja ekonomike nga Kovid-19 parashikohet përmes masave për mbrojtjen e shëndetit të qytetarëve dhe mbrojtjes sociale të kategorive më të rrezikuara, si dhe mbështetjes së ekonomisë, sektorit privat dhe mbrojtjes së vendeve të punës. Pas rimëkëmbjes ekonomike, parashikohen masa dhe politika për rritje të përshpejtuar, gjithëpërfshirëse dhe të qëndrueshme ekonomike. Ato do të synojnë qeverisjen e mirë – domethënë sundimin e ligjit, luftën kundër korrupsionit dhe ndërtimin e kapaciteteve të institucioneve. Gjithashtu duke siguruar qëndrueshmëri fiskale, stabilitet makroekonomik dhe financiar. Sigurimi i zhvillimit rajonal lokal dhe i ekuilibruar, mjedis i qëndrueshëm dhe i shëndetshëm dhe dixhitalizimi i ekonomisë dhe shërbimeve publike. Ne do të punojmë në forcimin e konkurrencës së sektorit privat, forcimin e lidhjeve tregtare dhe integrimin në zinxhirët globalë, dhe ndër përparësitë kryesore do të jenë investimet në kapitalin njerëzor.
Parashikohen politika që gradualisht do të ulin deficitin në pesë vitet e ardhshme dhe e njëjta gjë – në 2022 parashikohet – 3.8 përqind, në 2023 në -3,2 përqind, në 2024 në -2,8 përqind dhe në 2025 në -2,1 përqind. Kjo, sipas Besimit, do të stabilizojë borxhin publik në një periudhë afatmesme, përkatësisht parashikimi është që deri në vitin 2025 të ulet në 58.8 përqind të BPV-së.
Vlerësimet e tij janë se Para-Buxheti për vitin 2021 është një buxhet për ringjalljen e ekonomisë dhe kthimin në rrugën e rritjes ekonomike – rritje që duhet të jetë dy herë më e lartë se në dekadën e kaluar, ose një mesatare prej 5 përqind e BPV-së. Me këtë buxhet, sipas tij, ne po vendosim bazat për ndërtimin e një sistemi të mirë që do të duket në planin afatgjatë, do të ketë kapacitet më të madh për parashikim dhe planifikim të politikave dhe do t’i përgjigjet në mënyrë të përshtatshme situatave të ndryshme krijon baza të shëndosha për parashikueshmëri më të madhe. Sistemi i ri i financave – financimi SMART është i orientuar drejt planifikimit strategjik dhe matjes së rezultateve. Sisteme të tilla janë proaktive dhe japin rezultate.
